کاوش موضوع تامین مالی خرد
صفحه اصلی
تامین مالی خرد
یکی از موانع رشد و توسعه کشورهای در حال توسعه، کمبود سرمایه و عدم به‌کارگیری صحیح و اصولی منابع سرمایه‌ای موجود است. یکی از راه‌های تأمین سرمایه برای کسب و کارهای خرد و نوپا در کشورهای در حال توسعه، تأمین مالی خرد یا همان اعتبارات خرد است. برنامه‌های تأمین مالی خرد به منظور اشتغال‌زایی و فقرزدایی، از جمله برنامه‌هایی است که با ایجاد و گسترش فعالیت‌های درآمدزا (به ویژه برای زنان کم درآمد) و توسعه جوامع محلی توجه زیادی به آن جلب شده‌است. در این گزارش به جوانب مختلف تأمین مالی خرد پرداخته می‌شود.
تأمین مالی خرد (microfinance) عبارت است از برنامه‌ای که وام‌های بسیار کوچک را با هدف خوداشتغالی به مردم بسیار فقیر ارائه می‌دهد. این برنامه‌ها جایگزین برنامه‌های متداول بانکی برای قشرها فقیر و آسیب‌پذیر جامعه بوده که در نظام بانکی کنونی از شرایط کافی برای بهره‌مندی از وام‌های بانکی برخوردار نیستند. معمولاً رویه‌های مربوط به این شکل از تأمین مالی دارای شرایط زیر است:
فرایندهای تأمین مالی ساده و سریع است.
زمان بازپرداخت وام کوتاه‌مدت است و شیوه تقسیط انعطاف‌پذیر است.
دوره‌های بازپرداخت نیز می‌تواند در مقیاس روزانه، هفتگی یا ماهیانه باشند.
غالباً ضمانت جمعی توسط اعضای گروه وام‌گیرنده، جایگزین اخذ وثیقه به عنوان ضمانت می‌شود (مرکز پژوهش‌های مجلس، ۱۳۹۵).
طرح‌های تأمین مالی خرد در ابتدا برای آزادسازی ظرفیت‌های بهره‌وری افراد فقیر مبتنی بر خود اشتغالی مطرح شد. تأمین مالی خرد، کسب و کار مشتریان را از طریق ارائه سرمایه تغییر خواهد داد؛ یعنی درآمد استقراض کنندگان را بیشتر خواهد کرد تا در نهایت فقر را ریشه‌کن کند. تأمین مالی خرد از دهه ۱۹۹۰ تا به حال رشد فزاینده‌ای داشته‌است و مسیر را برای انواع دیگر سرمایه‌گذاری اجتماعی باز می‌کند. تأمین مالی خرد با فراهم آوردن نقدینگی برای بسیاری از نیازهای مصرف‌کنندگان مزیت اقتصادی ایجاد می‌کند (Morduch, 2017).
این روش که با نام تامین مالی جمعی (Crowdfunding) شناخته می‌شود در ایران نیز قانونی شده است و سازمان فرابورس به 27 سکوی ایرانی مجوز تامین مالی جمعی را اعطا کرده است.
نظرات مخالف و موافقی در زمینه طرح‌ها و روش‌های تأمین مالی خرد وجود دارد. برخی کارشناسان تأمین مالی خرد را نوعی از سیاست توسعه‌ای می‌دانند که هدف آن افزایش گستره سرمایه‌های کوچک افراد فقیر بوده و در راستای تسهیل درآمدزایی و ایجاد اشتغال عمل می‌کند و کیفیت زندگی افراد فقیر را بهبود می‌بخشد. برخی دیگر از کارشناسان نقدهایی را بر طرح‌های تأمین مالی خرد دارند، تعدادی از این نقدها به شرح زیر است.
تأمین مالی خرد نقش «صرفه اقتصادی ناشی از مقیاس» را نادیده می‌گیرد.
تأمین مالی خرد صرفاً ابزاری برای بدتر کردن معیشت فقرا است؛ با افزایش نرخ بهره و هزینه وام فقیر فقیرتر و ثروتمند ثروتمندتر می‌شود.
تأمین مالی خرد باعث صنعت زدایی اقتصاد شده و تورم ایجاد می‌کند.
تأمین مالی خرد قادر به ارتباط با دیگر شرکت‌ها نیست (با شرکت‌های اندازه بزرگ نمی‌تواند ارتباط برقرار کند).
به زعم بیتمن و چانگ (۲۰۱۲)، مفهوم تأمین مالی خرد به پروژه جهانی شدن و نئولیبرالیسم ربط دارد؛ که به دلیل هم‌جهت بودن مدل تأمین مالی خرد با مدل اقتصادی- اجتماعی مورد قبول جامعه بین‌المللی مبنی بر خویش-یاری و کارآفرینی فردی، هیچ گونه نقدی بر تأمین مالی خرد ارائه نمی‌شود و قویاً مورد حمایت دولت‌ها قرار می‌گیرد. آنها در نهایت به عنوان یک مدل جایگزین برای تأمین مالی خرد، شرکت‌های مالی، اتحادیه‌های اعتباری، بانک‌های توسعه‌ای محلی، ملی و منطقه‌ای را پیشنهاد می‌دهند.
در ادامه دو روش کلی از تأمین مالی خرد بیان می‌شود:... بیشتر در ویکی پدیا
